ÖZ

Amaç

Bu çalışmanın amacı, gebelik diyabeti (GDM) tanısı alan gebe kadınlara verilen gebelikte GDM özyönetimi eğitiminin; gebelikte algılanan risk algısına, diyabet öz yönetimi düzeylerine ve perinatal çıktılara etkisini saptamak amacı ile yürütülmüştür.

Yöntem

Çalışma, Şubat-Eylül 2024 tarihleri arasında bir kadın doğum eğitim ve araştırma hastanesinde 24-28 gebelik haftalarında yapılan tarama testleri baz alınarak hekim tarafından GDM tanısı konulan ve diyabet hemşireliği polikliniğine yönlendirilen 40 (20 kontrol grubu, 20 bireysel eğitim grubu) gebe ile gerçekleştirildi. Bireysel eğitim grubuna dahil edilen gebelere sertifikalı diyabet hemşiresi ve sertifikalı gebe eğitim ebesi tarafından dört hafta boyunca haftada bir gün, her biri 40 dakikadan oluşan gestasyonel diyabet ve gebelik ile ilgili öz yönetim becerilerini desteklemeyi amaçlayan eğitimler verildi. Araştırma verilerinin toplanmasında, “Gebelerin Tanıtıcı Özellikleri Formu”, “Diyabet Öz Yönetim Skalası (DSMQ)”, “Gebelikte Risk Algısı Ölçeği (GRAÖ)" kullanıldı. Araştırmadan elde edilen veriler, SPSS 25.0 (IBM, Armonk, NY, USA) programı kullanılarak değerlendirildi.

Bulgular

Dört haftalık diyabet öz bakım eğitimi sonrası, kontrol ve bireysel eğitim gruplarındaki gebelerin PPRQ ve DSMQ toplam puanları karşılaştırıldığında; iki grup arasında gebelik risk algısı açısından farka rastlanmaz iken, DSMQ toplam puanının bireysel eğitim grubunda anlamlılık yaratacak düzeyde artığı saptandı (p<0,05). GRAÖ alt boyutları açısından iki grup arasında farka rastlanmaz iken, DSMQ alt boyutları olan; glikoz yönetimi, diyet yönetimi, sağlık hizmetlerini kullanma ve diyabet öz yönetim puanları açısından istatistiksel açıdan anlamlı farklılık olduğu bulundu. Normal sınır aralıklarında olmakla birlikte kontrol grubundaki gebelerin bebeklerinin boy ve kilolarının bireysel eğitim grubundaki bebeklere oranla daha yüksek olduğu ve bu farkın istatistiki açıdan anlamlı olduğu görüldü.

Sonuç

Gebelikte kadına en yakın olan ve en çok vakit geçiren sağlık profesyonelleri olan ebe ve hemşireler tarafından verilen diyabet öz yönetimi diyet, yaşam davranışları değişikleri ve sağlık kuruluşlarından yararlanmayı olumlu etkilediği ve perinatal göstergeler üzerine de olumlu etkilerinin olduğu saptandı.